تحلیل نمونه‌هایی از نقوش زنان بر سفال دوران اسلامی

موضوع تحقیق پیشِ رو، بررسی و تحلیل تعدادی از سفالینه‌های دوران اسلامی است که حاوی نقوش تزیینی زنان می‌باشند. هدف اصلی این مقاله، شناساییِ عوامل تعیین‌کنندة استفاده ‌از این نوع نقوش و پاسخ به سؤالات مهمی ‌از این قبیل است: نقوش زن بیشتر در کدامیک از مقاطع تاریخیِ هنر سفالگریِ دوران اسلامی ‌‌مشاهده می‌شود؟ این نقوش دارای چه ویژگی‌هایی بوده و چه عواملی در کاربرد آن‌ها تأثیرگذار بوده است؟ بدیهی است که پاسخ به سؤالات فوق می‌‌تواند ما را در شناخت هرچه بیشتر موقعیت و جایگاه سیاسی، اجتماعی و... زنِ مسلمان ایرانی و تفاوت‌های آن با دوران قبل از اسلام یاری کند. در همین راستا پس از بررسی نمونه‌های متعددِ سفال دوران اسلامیِ ‌‌ایران به خصوص سفال‌های قرون میانی، تعدادی از مهم‌ترین و گویاترینِ آن‌ها انتخاب شد و سپس سایر عواملی که در کاربرد این نقوش مؤثر بودند مورد تحقیق قرار گرفت. بنا بر یافته‌های تحقیق، کاربرد نقوش زنان بر سفال دوران اسلامی به طور خاص طی ادوار سلجوقی و ایلخانی، تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله: ورود اقوام جدید با نگرش‌های نو به زن، شکوفاییِ ادبیات در قالبِ داستان‌های ملیِ ایرانیان مانند شاهنامة فردوسی و خمسة نظامی ‌‌و رواجِ مفاهیم خاص نجومیِ ‌توأم با نمادهای مؤنث، صورت گرفته است.